پرسش و پاسخ چاپ شده در هفته نامه تجارت فردا

 اثراین سیاست بر اقتصاد آمریکا چه خواهد با توجه به این که شاخص ها در کوتاه مدت از این اقدام استقبال کردند

 از زمانیکه بحران شروع شده است فدرال رزرو سیاستهای انبساطی مالی را به اجرا گذاشته است. سیاست کاهش نرخ بهره و خرید اوراق بهادار(در مقیاس وسیع) را به اجرا گذاشته است.  سیاست جدیدی که چند روز پیش توسط آقای برنانکه اعلام شد این بود که فدرال رزرو ماهی چهل میلیارد دلار اوراق با پشتوانه وامهای مسکن را خریداری خواهد کرد و پایان آن را مشروط به بهبود بازار کار اعلام کرد. یعنی خریداری حدودا سالی نزدیک نیم تریلون دلار از این اوراق  سیاست فدرال رزرو خواهد بود تا آینده ای نه چندان نزدیک. در سیاستهای قبلی مبلغ خریداری شده اعلام میشد ولی این بار اعلام شده که سیاست خرید اوراق تا زمانی که بازار کار بهبود نیافته ادامه پیدا خواهد کرد. هدف اصلی از اجرای این سیاست پایین نگاه داشتن نرخ وامهای مسکن است تا بلکه تقاضا برای خرید مسکن بالا رود و بخش ساختمان سازی قوت بگیرد که باعث ایجاد مشاغل زیادی در بخشهای مختلف خواهد شد. ضمن اینکه در صورت بالا رفتن قیمت مسکن صاحبان مشاغل کوچک خواهند توانست به پشتوانه ارزش خانه شان وامهایی برای توسعه یا ایجاد بیزنس شان بگیرند که اثر مثبتی بر اشتغال خواهد داشت. هم اکنون نشانه هایی از پایان سقوط قیمتهای مسکن دیده میشود و این سیاست کمک خواهد کرد تا بهبودی در بخش مسکن تسریع شود. از بعد دیگر نحوه اعلام این سیاست هوشمندانه بود. یعنی اینکه فدرال رزرو دست خود را برای همه رو کرد که تا چند سال دیگر چه خواهد کرد. همین شفاف سازی سیاست فدرال رزرو از گمانه زنی در مورد آینده سیاستهای پولی خواهد کاست. توجه داشته باشید که عدم شفافیت سیاستگزار به ریسک موجود در اقتصاد خواهد افزود. برنانکه با اعلان این سیاست به شفافیت سیاست پولی کمک کرد.البته در طول ماههای گذشته انتظار این میرفت که فدرال به سیاست خرید اوراق بهادار ادامه دهد که نشانه های آن در قیمت اوراق قرضه مشهود بود ولی اجرای نامحدود آن مورد انتظار بازار نبود و برای همین بازار در دو روز بعد از اعلام سیاست کمی ترقی کرد

2- نظر شما این سیاست تا چه اندازه ناشی از اهداف سیاسی بوده وتا چه اندازه می تواند براقتصاد آمریکا اثر گذار باشد؟

اصلا به نظر نمیاد بدنبال اهداف سیاسی باشند. فدرال رزرو ساختار غیر سیاسی دارد و صرفا بدنبال اجرای سیاست های پولی هستند. خود برنانکه گویا به جمهوریخواهان گرایش سیاسی دارد ولی بیشتر خود را لیبرتارین میداند. برنانکه بخش اعظم تحقیقاتش در دانشگاه در مورد رکود بزرگ بوده و جالب این است که چند سال قبل از بروز این بحران به ریاست فدرال رزرو رسید. در نوشته ها و سخرانی هایش وی معتقد سرسخت این است سیاستهای غیر انبساطی دوران رکود بزرگ باعث طولانی شدن آن بحران شد. در سخنرانی اش در بزرگداشت میلتون فریدمن و آنا شوارتز (دو محققی که معتقد بودند سیاستهای انبساطی پولی میتوانست از طولانی شدن رکود بزرگ جلوگیری کند) در چند سال قبل از این بحران اعلام کرد که فدرال رزرو دیگر این اشتباه را نخواهد کرد. برای همین اجرای این سیاستها با تفکرات و مقالات وی قبل از این بحران همخوانی دارد. اما البته توجه داشته باشید که سیاستهای پولی حلال همه مشکلات اقتصادی نخواهد بود.

 

 3- چند سال است که نرخ بهره در آمریکا نزدیک به صفر نگه داشت شده و بانک مرکزی بار دیگر گفته این نرخ را زیر %۰.۲۵ نگه می  دارد.تداوم این سیاست چه آثاری خواهد داشت؟

این سیاست کمک خواهد کرد که مصرف کنندگان و تولید کنندگان به وامهای بهره کم دسترسی داشته باشند. البته با وقوع بحران ریسک اعتباری افراد توسط بانکها با دقت بیشتری بررسی میشه و اعطای وام سخت تر شده است. ولی اجرای این سیاست ها باعث شده تا تراز بانکها نزد فدرال رزرو به ۱.۵ تریلون دلار برسه. در سال ۲۰۰۸ کنگره این قدرت را به فدرال رزرو داد که به سپرده شان بهره تعلق بگیره. بانکها هم که تمایلشان برای اعطای وام کم شده راضی هستند بهره بسیار کمی از فدرال رزرو بگیرند ولی اگر اقتصاد رشد بیشتری کند و تقاضا برای وام بالا رود بانکها میتوانند از ذخیره ۱.۵ تریلون دلاری برای پشتوانه اعطای وام اسفتاده کنند و این ۱.۵ تریلون تبدیل خواهد شد به پول پر قدرت که تورم بالایی بهمراه خواهد داشت. در این مورد هم برنانکه کمی خیالش راحته که تورم هنوز زیر دو درصد است. تا زمانی که نرخ بیکاری بالا باشد و ظرفیت مازاد در اقتصاد موجود باشد نگران تورم نیستند. یعنی در آینده نزدیک احتمال بروز تورم کم خواهد بود. ولی در صورت رونق اقتصاد و آزاد شدن ۱.۵ تریلون دلار پول پر قدرت وقوع تورم حتمی است مگر اینکه فدرال رزرو سیاست های معکوس را به اجرا بگذارد. آینده نشان خواهد داد که آیا فدرال رزرو قادر به کنترل تورم بعد از اجرای این سیاستهای انبساطی وسیع خواهد بود یا خیر.

 

4- بن برنانک رییس بانک مرکزی آمریکا در عین حال پیش بینی رشد اقتصاد آمریکا در سال جاری را به دو درصد کاهش داد.درحالی که پیش ازاین،رشد اقتصادی آمریکا 4/2 درصد پیش بینی شده بود.با این حال تحلیل اقتصاد دانان از آینده اقتصاد آمریکا چیست؟

تحلیل ها خوب همه دقیقا شبیه هم نیست ولی تقریبا همه به یک رشد ضعیف و شکننده متفق القولن. بحران اتحادیه اروپا و کند شدن رشد اقتصادی چین به ابهامات آمریکا افزوده است. ضمن اینکه یک سری اقصاددانان نگران بروز تورم هستند به دلیلی که در بالا اشاره کردم.

 

5- در سیاست گذاری جدید فدرال رزرو،همچنان بر خرید دارایی ها به عنوان سیاستی که می تواند نجات دهنده باشد،تأکید شده،با این حال برخی اقتصاد دانان هم چنان مخالف تزریق منابع مالی به اقتصاد هستند ودر مقابل،برخی دیگر معتقدند میزان منابع اعلام شده،زیاد نیست واثر واقعی را ندارد.تحلیل شما از این روند چیست وفکرمیکنید تا چه زمانی این سیاست می تواند تداوم داشته باشد؟

مساله اصلی اقتصاد آمریکا وجود کسری بودجه بزرگ و عدم شفافیت سیاستگزار مالی در حل آن است. در طول چهار سال گذشته بیش از ۵ تریلون دلار به کسری بودجه دولت اضافه شده است و بزودی مقدار آن با تولید ناخالص ملی برابر خواهد شد. مخارج اصلی دولت که بیمه سالمندان است با سالمندی شوک جمعیتی دهه شصت میلادی همچنان افزایش خواهد یافت. بنابراین آینده مالی دولت خوب نخواهد بود. ممکن است دولت به افزایش مالیات ها روی آورد که همین نامشخص بودن سیاست مالی دولت به ابهامات بخش خصوصی افزوده است و برای همین انگیزه کمتری برای سرمایه گذاری و توسعه بیزنسشان دارند. ضمن اینکه اجرای سیاستهای مالی قربانی مباحث سیاسی دو حزب اصلی شده است. در صورتی که اطمینان دنیا به اعتبار آمریکا کم شود نرخ های بهره بالا خواهد رفت و برای به عقب انداختن بدهی هایشان مجبور به پرداخت بهره های سنگین خواهند شد که وضع کسری بودجه را بدتر خواهد کردواجرای این سیاست با مشکل روبرو خواهد شد. البته آمریکا فعلا شانس این را داشته است که با بروز بحران در اروپا سرمایه ها در اوراق قرضه آمریکا پارک شده است.

 

6- در گزارش آقای برنانکی نرخ بیکاری در آمریکا از ژانویه ۲۰۰۹ بالای %۸ درصد اعلام شده است .البته میزان %۸.۱ درصدی بیکاری در حال حاضر نسبت به %۱۰ بیکاری اکتبر سال ۲۰۰۹ کاهش قابل توجهی داشته است.با این حال در مورد بازار کار آمریکا نگرانی های زیادی وجود دارد.فکر می کنید بهبود بازار کار درآمریکا،درسایه سیاست های فعلی،تا چه اندازه امکان پذیر است؟

بازار کار با رشد اقتصادی بهبود پیدا می کند. تا زمانی که ابهامات سیاستگزاری مالی چه از طرف کاخ سفید چه کنگره موجود باشد بیزنس های خصوصی دست به توسعه نخواهند زد. مقررات وضع شده در بازارهای مالی هنوز مبهم است. این ابهامات باعث شده تا فعالان این بخش انگیزه شان برای سرمایه گذاری کمتر شود. ضمن اینکه در طول بحران اخیر طول بیمه های بیکاری با حمایت اوباما به دوسال افزایش پیدا کرد. همین مساله باعث شده است که اصلاح در بازار کار صورت نگیرد. انگیزه افراد برای جستجو در بازار  کمتر شده و با طولانی شدن دوره بیکاری شانس کار پیدا کردن کم میشود. بخشی از بالا بودن بیکاری بهمین دلیل است علاوه بر اینکه متقاضیان کار از تعداشان کاسته میشود. هم اکنون نسبت افراد جویای کار به کل جمعیت کاهش یافته است وگرنه نرخ بیکاری کمی بالاتر باید باشد.